Sura 28, History (Al-Qasas)



[28:0] به نام خدا، بخشنده ترين، مهربان ترين.

[28:1] ط. س. م.*
Footnote

[28:2] اينها (حروف) اثباتگر اين كتاب شگرف هستند.

[28:3] در اينجا ما قسمتي از تاريخچه موسي و فرعون را به حقيقت بر تو مي خوانيم، براي منفعت مردمي كه ايمان دارند.

[28:4] فرعون، در زمين مستبد شده بود و ميان مردم تبعيض قائل مي شد. گروهي از آنها را که ناتوان بودند زجر مي داد، پسرانشان را فجيعانه مي کشت و دخترانشان را زنده مي گذاشت. او واقعا ستمكار بود.

    خدا براي ستمديدگان تلافي مي کند تا جبران شود

[28:5] ما مي خواستيم براي ستمديدگان روي زمين جبران كنيم و آنها را به رهبري برسانيم و وارث قرار دهيم.

[28:6] و آنها را در زمين مستقر سازيم و به فرعون، هامان و سپاهيانشان طعم بلايي را كه بر ديگران وارد آوردند، بچشانيم.

    اطمينان به خدا

[28:7] ما به مادر موسي وحي كرديم: "به او شير بده و هرگاه جان او را در خطر ديدي، بدون ترس يا اندوهي او را به رودخانه بينداز. ما او را به تو بازخواهيم گرداند و او را يكي از رسولان قرار خواهيم داد."

[28:8] خانواده فرعون او را گرفتند، فقط براي آنكه ما او را به رهبري مخالفان درآوريم و مايه اندوه آنها قرار دهيم. اين به دليل آن است كه فرعون، هامان و سپاهيانشان ستمكار بودند.

    در دهان شير

[28:9] زن فرعون گفت: "اين مي تواند مايه شادي من و تو باشد. او را نكشيد، شايد براي ما مفيد باشد و يا ممكن است او را به عنوان پسرمان به فرزندي قبول كنيم. "آنها فكرش را هم نمي كردند.

[28:10] فكر مادر موسي چنان مضطرب شده بود كه نزديك بود هويت او را فاش كند. اما ما به او قوت قلب داديم، تا او را مؤمن كنيم.

[28:11] او به خواهر او گفت: "رد پاي او را دنبال كن." او از دور مراقب او بود، به طوري كه آنها نفهميدند.

    کودک به مادرش بازگردانيده شد

[28:12] ما او را از پذيرفتن شير هر دايهاي منع كرديم. سپس (خواهر او) گفت: "من مي توانم خانوادهاي را به شما نشان دهم كه مي توانند او را براي شما بزرگ كنند و از او کاملا مراقبت نمايند.

[28:13] بدين ترتيب، او را به مادرش بازگردانديم تا وي را خوشحال کنيم، نگراني هايش را برطرف سازيم و او بداند که وعده خدا حق است. اگرچه، بيشترشان نمي دانند.

[28:14] هنگامي كه او به بلوغ فكري رسيد و نيرومند شد، ما به او حكمت و دانش عطا كرديم. ما اين چنين پرهيزكاران را پاداش مي دهيم.

    موسي قتلي مرتکب مي شود

[28:15] روزي او غير منتظره وارد شهر شد، بدون آنكه مردم او را بشناسند. دو مرد را در حال نزاع ديد؛ يكي از قوم خودش (عبري) و ديگري از دشمنانش (مصري) بود. كسي كه از قوم خودش بود، عليه دشمنش از او كمك خواست. موسي مشتي به او زد و او را كشت. او گفت: "اين كار شيطان است؛ او دشمني است واقعي و گمراه كنندهاي آشكار."

[28:16] او گفت: "اي پروردگار من، من به نفس خود ستم كردهام. خواهش مي كنم مرا ببخش،" و او وي را بخشيد. اوست عفوكننده، مهربانترين.

[28:17] او گفت: "اي پروردگار من، در عوض نعمتهايي كه به من عطا كردي ، من هرگز پشتيبان گناهكاران نخواهم بود."

[28:18] صبحگاهان، در شهر، هراسان و مراقب بود. شخصي که روز پيش از او ياري خواسته بود، باز هم از او تقاضاي کمک نمود. موسي به او گفت: "تو واقعا مايه دردسري."

    جنايت موسي فاش شد

[28:19] پيش از آنكه او بخواهد به دشمن مشتركشان ضربه بزند، او گفت: "اي موسي، آيا مي خواهي مرا بكشي، مانند مردي كه ديروز كشتي؟ ظاهرا، تو مي خواهي در زمين ستمگري مستبد باشي؛ تو نمي خواهي پرهيزکار باشي."

[28:20] مردي از سمت ديگر شهر دوان دوان آمد، مي گفت: "اي موسي، مردم نقشه قتل تو را مي كشند. بهتر است فورا بروي. من به تو نصيحت خوبي مي كنم."

[28:21] او ترسان و مراقب، از شهر گريخت و گفت: "پروردگارا، مرا از دست مردم ستمکار رهايي بخش."

    در مد ين

[28:22] او در راه سفر به مدين گفت: "باشد كه پروردگارم مرا در راه راست هدايت نمايد."

[28:23] هنگامي كه به آب مدين رسيد، انبوهي از مردم را مشغول آب كشيدن يافت و متوجه شد كه دو زن در گوشهاي منتظر ايستاده اند. او گفت: "شما به چه چيز نياز داريد؟" آنها گفتند: "ما نمي توانيم آب بكشيم، تا اينكه جمعيت متفرق شوند. پدر ما مردي سالخورده است."

[28:24] او براي آنها آب كشيد، سپس در زير سايه اي رفت و گفت: "پروردگار من، هر رزقي كه براي من بفرستي، به آن شديدا احتياج دارم."

[28:25] چندي نپاييد که يکي از آن دو زن، با شرم و حيا نزد او آمد و گفت: "پدرم از تو دعوت مي کند تا به خاطر آبي که به ما دادي، مزدي به تو بپردازد." هنگامي که با او ملاقات کرد و داستان خود را براي او تعريف کرد، او گفت: "هيچ ترسي نداشته باش. تو از دست مردم ستمکار نجات يافته اي."

    ازدواج موسي

[28:26] يکي از آن دو زن گفت: "اي پدر، او را استخدام کن. او بهترين کسي است که مي تواني استخدام کني، زيرا او قوي و درستکار است."

[28:27] او گفت: "من به تو پيشنهاد مي كنم تا با يكي از دخترانم ازدواج كني، در عوض تا هشت سفر حج براي من كار كن؛ اگر آن را به ده برساني، به اختيار تو خواهد بود. من نمي خواهم در اين امر خيلي سخت بگيرم. تو مرا به خواست خدا پرهيزکار خواهي يافت."

[28:28] او گفت: "اين توافقي است ميان من و تو. من هر كدام از اين دو مدت را به پايان برسانم، برخلاف ميل تو نخواهد بود. خدا بر آنچه ما گفتيم، وکيل است."

    بازگشت به مصر

[28:29] هنگامي که او به تعهدات خود عمل کرد، همراه خانواده اش (به سوي مصر) سفر کرد. او از دامنه کوه سينا آتشي را ديد. او به خانواده اش گفت: "همين جا بمانيد. من آتشي ديده ام. شايد بتوانم خبري برايتان بياورم، يا پاره اي از آتش که خود را گرم کنيد."

    بعثت موسي

[28:30] هنگامي که به آنجا رسيد، از کرانه سمت راست وادي، جايگاهي مبارک که بوته اي فروزان در آن قرار داشت، ندا داده شد: "اي موسي، اين منم، خدا؛ پروردگار جهان.

[28:31] چوب دست خود را بينداز." هنگامي كه آن را مانند ديوي در حال حركت ديد، برگشت و فرار كرد. "اي موسي، بازگرد؛ نترس. تو كاملا در امان هستي.

[28:32] "دستت را در جيب خود بگذار؛ آن سپيد و بدون لك و پيس بيرون خواهد آمد. آرام بگير و ترس خود را فرو نشان. اينها دو مدركي است از جانب پروردگار تو، تا به فرعون و بزرگان قومش نشان داده شود؛ آنها مردمي ستمكار بودهاند."

[28:33] او گفت: "پروردگار من، من يكي از آنها را كشتم و مي ترسم مبادا آنها مرا بكشند.

[28:34] "و نيز، برادرم هارون بيش از من فصاحت بيان دارد. او را به عنوان كمك با من بفرست تا مرا تصديق و تقويت كند. من مي ترسم كه مبادا آنها مرا باور نكنند."

[28:35] او گفت: "ما تو را توسط برادرت تقويت خواهيم كرد و به هر دو شما اختياراتي آشكار خواهيم داد. بنابراين، آنها قادر نخواهند بود كه به هيچ يك از شما آسيب برسانند. شما دو نفر، همراه با كساني كه از شما پيروي مي كنند، با معجزات ما پيروز خواهيد شد."

    تکبر فرعون

[28:36] هنگامي كه موسي با مدركهاي واضح و شگرف ما نزد آنها رفت، گفتند: "اين شعبدهاي ساختگي است. ما هرگز از اجداد پيشين خود اين را نشنيدهايم."

[28:37] موسي گفت: "پروردگار من بهتر مي داند که چه کسي هدايت را از جانب او آورده است و چه کساني در نهايت پيروز خواهند شد. بدون شک، ستمکاران هرگز موفق نمي شوند."

[28:38] فرعون گفت: "شما، اي بزرگان، من جز خودم براي شما خدايي نمي شناسم. بنابراين، اي هامان، خشت در كوره انداز تا برجي بسازي، باشد كه نگاهي به خداي موسي بيندازم. من مطمئن هستم كه او دروغگوست."

[28:39] اين چنين، او و سپاهيانش بدون هيچ حقي، به تكبر در روي زمين ادامه دادند و فكر كردند نزد ما بازگردانده نخواهند شد.

[28:40] درنتيجه، ما او و سپاهيانش را به دريا انداختيم تا آنها را مجازات كنيم. بنگر که عاقبت ستمكاران چگونه است.

[28:41] ما آنها را اماماني قرار داديم كه مردم خود را به دوزخ راهنمايي كردند. علاوه بر اين، آنها در روز رستاخيز هيچ كمكي نخواهند داشت.

[28:42] آنها در اين دنيا سزاوار لعنت شدند و در روز رستاخيز از تحقيرشدگان خواهند بود.

    کتاب موسي (

[28:43] ما به موسي كتاب آسماني داديم- پس از آنكه نسلهاي گذشته را نابود كرديم و پس از آنكه آنها را درس عبرتي قرار داديم- تا براي مردم نوري روشنگر و هدايت و رحمت فراهم كنيم، باشد كه توجه كنند.

[28:44] تو در دامنه كوه غربي حضور نداشتي، هنگامي كه آن فرمان را به موسي صادر كرديم؛ تو شاهد نبودي.*
Footnote

[28:45] ولي ما نسلهاي بسياري را قرار داديم و به مرور زمان، (منحرف شدند). و تو در ميان مردم مدين نبودي كه آيات ما را براي آنها بخواني. اما ما رسولان را فرستاديم.

[28:46] و تو در دامنه کوه سينا نبودي، آنگاه که (موسي را) ندا داديم. ولي اين رحمتي است (براي مردم،) از جانب پروردگار تو تا مردمي را که پيش از تو هشداردهنده اي نداشتند، هشدار دهي. باشد که توجه کنند.

    هيچ عذري پذيرفته نيست

[28:47] از اين رو، وقتي در نتيجه اعمال خودشان، مصيبتي به آنها برسد، ديگر نمي توانند بگويند: "پروردگار ما، اگر رسولي براي ما فرستاده بودي، از آيات تو پيروي مي کرديم و از مؤمنان مي شديم."

    تورات و قرآن

[28:48] اكنون كه حقيقت از جانب ما براي آنها آمده است، گفتند: "اي كاش آنچه به موسي داده شد، به ما هم داده مي شد!" آيا آنها به آنچه در گذشته به موسي داده شد، كافر نشدند؟ آنها گفتند: "هر دو (كتاب آسماني) كارهاي شعبدهبازي است كه از روي هم رونويسي شده است." همچنين گفتند: "ما هيچ يک از آن دو را باور نداريم."

[28:49] بگو: "پس كتابي آسماني، با هدايتي بهتر از اين دو از جانب خدا فراهم كنيد، تا من بتوانم از آن پيروي كنم، اگر راست مي گوييد."

    تعليمات خدا از طريق رسول به ما مي رسد

[28:50] اگر نتوانند به درخواست تو پاسخ دهند، پس بدان که فقط از عقايد خود پيروي مي کنند. کيست گمراه تر از آنان که بدون هيچ هدايتي از جانب خدا، از عقايد خود پيروي کنند؟ خدا چنين مردم ستمكاري را هدايت نمي کند.

    تمام مؤمنان راستين قرآن را مي پذيرند

[28:51] ما پيام را به آنان تحويل داده ايم، باشد که توجه کنند.

[28:52] كساني كه ما آنها را با كتابهاي آسماني پيشين مورد رحمت قرار داديم، به اين ايمان خواهند آورد.

[28:53] هنگامي كه براي آنها خوانده مي شود، خواهند گفت: "ما به آن ايمان داريم. اين حقيقتي است از جانب پروردگار ما. حتي پيش از آنكه آن را بشنويم، ما از تسليم شدگان بوديم."

    دو چندان پاداش براي مسيحيان و يهودياني که حق را تشخيص دهند

[28:54] ما به اينان دو برابر پاداش مي دهيم، زيرا آنها صبورانه استقامت مي كنند. آنها كارهاي پليد را با كارهاي خوب تلافي مي كنند و از روزي هايي كه به آنها داديم، انفاق مي كنند.

[28:55] هنگامي که با سخنان بيهوده مواجه شوند، آن را نشنيده مي گيرند و مي گويند: "ما مسئول اعمال خود هستيم و شما مسئول اعمال خود هستيد. صلح بر شما. ما نمي خواهيم مانند نادانان رفتار کنيم."

    هدايت فقط با خداست

[28:56] تو نمي تواني كساني را كه دوست داري، هدايت كني. تنها خداست كه بر طبق خواست خود و بر طبق علم خود كساني را كه شايستگي هدايت دارند، هدايت مي نمايد.

[28:57] آنها گفتند: "اگر از هدايت تو پيروي کنيم، مورد اذيت و آزار قرار خواهيم گرفت." آيا ما براي آنان زيارتگاهي مقدس داير نکرديم که انواع ميوه ها، که رزقي است از جانب ما، به آنجا عرضه مي شود؟ درواقع، بيشترشان نمي دانند.

[28:58] چه بسيار جوامعي که نابود کرديم، زيرا به زندگي خود ناسپاس شدند. درنتيجه، اين است خانههايشان، كه پس از آنها چيزي جز خرابههاي غير قابل سكونت بر جاي نمانده است، مگر تعدادي كم. ما وارث بوديم.

[28:59] زيرا پروردگار تو هرگز هيچ جامعهاي را نابود نمي كند، بدون آنكه رسولي در ميانشان بفرستد تا آيات ما را براي آنها بخواند. ما هرگز هيچ جامعهاي را نابود نمي كنيم، مگر آنكه مردمش ستمكار باشند.

[28:60] هرچه به شما داده شده است، فقط ماديات و ظواهر اين دنياست. آنچه نزد خداست جاودانه و بسيار بهتر است. آيا نمي فهميد؟

[28:61] آيا كسي كه به او وعده داديم؛ وعدهاي خوب كه مطمئنا فرا خواهد رسيد، با كسي كه براي او ماديات موقت اين زندگي را فراهم كنيم وآنگاه در روز رستاخيز به لعنت ابدي گرفتار شود، برابر است؟

    کساني که بت شده اند مريدان خود را طرد مي کنند

[28:62] آن روز خواهد آمد كه او آنها را ندا مي دهد و مي گويد، كجا هستند آن معبوداني كه در كنار من قرار داده بوديد؟"

[28:63] كساني كه سزاوار آن قضاوت شدند، خواهند گفت: "پروردگار ما، اينان هستند كه ما گمراهشان كرديم؛ ما آنها را گمراه كرديم، زيرا خودمان گمراه شده بوديم. ما اكنون خود را كاملا وقف تو مي كنيم." آنها درواقع ما را پرستش نمي كردند.

[28:64] گفته خواهد شد: "معبودان خود را بخوانيد (تا شما را ياري دهند)." آنها را صدا خواهند كرد، ولي آنها جوابي نخواهند داد. آنها گرفتار عذاب خواهند شد و آرزو خواهند كرد كه اي كاش هدايت شده بودند!

    پاسخ ما به رسولان

[28:65] در آن روز، او از يکايک مردم سئوال خواهد کرد: "به رسولان چگونه پاسخ گفتيد؟"

[28:66] در آن روز، آنها به حدي از حقايق حيرت زده خواهند شد، كه قادر به سخن گفتن نخواهند بود.

[28:67] و اما كساني كه توبه مي كنند، ايمان مي آورند و زندگي پرهيزكارانهاي را در پيش مي گيرند، سرانجام با برندگان خواهند بود.

[28:68] پروردگار تو يكتايي است كه هرچه بخواهد مي آفريند و انتخاب مي كند؛ هيچ كس ديگري انتخاب نمي كند. تجليل خدا را، بلندمرتبهترين. او بسيار برتر از آن است كه به شركايي نياز داشته باشد.

[28:69] پروردگار تو به افكار دروني كه در سينههايشان پنهان است، آگاه است، همچنين به آنچه كه آشكار مي كنند.

[28:70] او خداي يكتاست؛ خداي ديگري در كنار او نيست. تمام ستايشها در اين زندگي اول و در آخرت متعلق به اوست. هر حكم و قضاوتي از آن اوست و شما به سوي او بازگردانده خواهيد شد.

    نعمات خدا

[28:71] بگو: "چه مي كرديد اگر خدا شب را تا روز رستاخيز مداوم نگاه مي داشت؟ كدام خدا، غير از خدا، مي تواند براي شما روشنايي فراهم كند؟ آيا نمي شنويد؟"

[28:72] بگو: "چه مي كرديد اگر خدا روز روشن را تا روز رستاخيز مداوم نگاه مي داشت؟ كدام خدا، غير از خدا، مي تواند شبي را براي استراحت شما فراهم كند؟ آيا نمي بينيد؟"

[28:73] اين از رحمت اوست كه شب و روز را براي شما آفريد تا (در طي شب) استراحت كنيد و سپس (در طي روز) به دنبال روزي هاي او برويد، باشد كه سپاسگزار باشيد.

    کساني را که به خدايي رسانده ايد عاجزند

[28:74] آن روز خواهد آمد كه او از آنها سئوال كند: "كجا هستند معبوداني كه از خود ساخته بوديد تا هم رديف من قرار دهيد؟"

[28:75] ما از هر جامعهاي شاهدي انتخاب خواهيم كرد، سپس مي گوييم: "مدرك خود را ارائه دهيد." سپس آنها متوجه خواهند شد كه تمام حقيقت متعلق به خداست، در حالي كه معبوداني كه از خود ساخته بودند، آنها را ترك خواهند كرد.

    قارون

[28:76] قارون (كسي كه برده داري مي كرد) يكي از مردم موسي بود كه به آنها خيانت و ظلم كرد. ما به او مقدار زيادي گنج داديم كه كليدهاي آن تقريبا براي قوي ترين دسته، بسيار سنگين بود. قومش به او گفتند: "آنقدر متكبر نباش. خدا متكبران را دوست ندارد."

[28:77] "از روزي هايي كه خدا به تو عطا كرده است، براي به دست آوردن سراي آخرت استفاده كن، بدون آنكه سهم خود را در اين دنيا فراموش كني. انفاق كن، همان طور كه خدا نسبت به تو انفاق كرده است. در زمين به فساد ادامه نده. خدا فاسدان را دوست ندارد."

[28:78] او گفت: "من تمام اينها را به دليل زيركي خودم به دست آوردم." آيا او درک نکرد كه خدا پيش از او نسلهايي را كه قوي تر از او بودند و تعدادشان هم بيشتر بود، نابود كرده بود؟ از ستمكاران (هلاك شده) درباره جرمشان سئوال نشد.

[28:79] روزي، او با زينت هاي فراوان به ميان قومش آمد. كساني كه زندگي اين دنيا را ترجيح مي دادند، گفتند: "آه، اي كاش ما آنچه را كه قارون به دست آورده است، مي داشتيم. واقعا كه او خيلي خوشبخت است."

    ثروت حقيقي

[28:80] و اما كساني كه دانش به آنها عطا شده بود، گفتند: "واي بر شما، پاداش خدا براي كساني كه ايمان دارند و زندگي پرهيزکارانه اي را در پيش مي گيرند، به مراتب بهتر است." هيچ كس به اين مرحله نمي رسد، مگر كسي كه ثابت قدم بماند.

    تقدير بلاتغيير استبدادگران

[28:81] سپس ما موجب شديم تا زمين او و قصرش را ببلعد. هيچ سپاهي نمي توانست در مقابل خدا به او كمك كند؛ مقدر نبود كه او پيروز شود.

[28:82] كساني كه روز پيش به او حسرت مي بردند، گفتند: "اکنون مي فهميم كه فقط خداست كه به هر يك از بندگانش كه برگزيند، روزي مي دهد و يا دريغ مي دارد. اگر به خاطر موهبت خدا نسبت به ما نبود، او باعث مي شد كه زمين ما را هم ببلعد. حالا مي فهميم كه كافران هرگز موفق نمي شوند."

    برندگان نهايي

[28:83] ما سراي آخرت را به کساني اختصاص مي دهيم که در زمين در پي مقام و فساد نيستند. پيروزي نهايي از آن پرهيزکاران است.

[28:84] هر كس اعمال پرهيزكارانه انجام دهد، پاداش بسيار بهتري دريافت مي كند. و اما كساني که مرتكب گناه مي شوند، مجازات گناهانشان دقيقا برابر با اعمالشان است.

[28:85] مطمئنا، يكتايي كه قرآن را بر تو مقرر كرد، تو را به وعده گاهي كه از پيش تعيين شده است، احضار خواهد كرد. بگو: "پروردگار من از كساني كه پيرو هدايت هستند و كساني كه گمراه شدهاند، كاملا آگاه است.

[28:86] تو هرگز انتظار نداشتي كه اين كتاب آسماني سر راه تو قرار گيرد؛ اما اين رحمتي است از جانب پروردگارت. بنابراين، از كافران طرفداري نكن.

[28:87] و از آيات خدا پس از آنكه بر تو آمده است، منحرف نشو و ديگران را به سوي پروردگارت دعوت كن و هرگز به دام شرك گرفتار نشو.

[28:88] خداي ديگري را در كنار خدا نخوان. جز او خدايي نيست. همه چيز از بين مي رود، جز حضور او. كل فرمانروايي متعلق به اوست و شما به سوي او بازگردانده خواهيد شد.